VIAC tổ chức hai buổi Tọa đàm VIAC và Luật sư về Tham vấn ý kiến sửa đổi Quy tắc tố tụng trọng tài VIAC về thành lập Hội đồng Trọng tài & Hướng dẫn quản lý vụ kiện trên nền tảng VIAC.eCase

Sáng ngày 22 và 29/5/2025, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) đã tổ chức hai buổi Tọa đàm VIAC & Luật sư tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh với chủ đề về “Tham vấn ý kiến sửa đổi Quy tắc Tố tụng Trọng tài VIAC về thành lập Hội đồng trọng tài & Hướng dẫn quản lý vụ kiện trên nền tảng VIAC eCase”. Tọa đàm diễn ra đã nhận được sự quan tâm và tham dự của các đại biểu là luật sư, luật gia, chuyên gia, đại diện các doanh nghiệp, trong đó có nhiều đại biểu đã trực tiếp tham gia tranh tụng, giải quyết tranh chấp tại VIAC.

Toàn cảnh buổi Tọa đàm VIAC & Luật sư ngày 22/6/2025 tại thành phố Hồ Chí Minh và ngày 29/5/2025 tại Hà Nội (theo Truyền hình Pháp luật – Báo Pháp luật Việt Nam đưa tin)

Phát biểu khai mạc tại chương trình tọa đàm, GS. TS. Lê Hồng Hạnh chia sẻ: “Trong bối cảnh hoạt động thương mại xuyên biên giới không ngừng thay đổi với nhiều biến động hầu như không thể dự đoán, đặt ra nhiều áp lực và cũng là cơ hội chuyển mình của tất cả các lĩnh vực trong đó có lĩnh vực giải quyết tranh chấp bằng tọng tài. Là tổ chức trọng tài có cam kết lâu dài với nền tài phán trọng tài của Việt Nam, VIAC luôn kiên định với cam kết không ngừng tự đổi mới, nỗ lực phát triển cùng nhịp với sự phát triển của trọng tài quốc tế, và mang đến một cơ chế giải quyết tranh chấp minh bạch, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của cộng đồng doanh nghiệp.”

GS. TS. Lê Hồng Hạnh – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phát biểu khai mạc Tọa đàm VIAC & Luật sư tại Hà Nội ngày 29/5/2025

Hiện nay, VIAC đang tiến hành rà soát, sửa đổi Quy tắc Tố tụng Trọng tài của VIAC đối với nhóm các quy định về thành lập Hội đồng trọng tài và các văn bản có liên quan. Trong lần rà soát, sửa đổi này, VIAC đặt mục tiêu hướng tới nâng cao tính minh bạch của giai đoạn thành lập Hội đồng Trọng tài phù hợp với các thông lệ quốc tế tốt nhất, tạo điều kiện để các bên thực hiện quyền tự quyết của mình và thành lập ra Hội đồng Trọng tài thực hiện nhiệm vụ giải quyết tranh chấp của các bên một cách chuyên nghiệp, mẫn cán, độc lập và vô tư. VIAC nhận thức rằng một Hội đồng Trọng tài được thành lập hợp thức, đáp ứng các tiêu chuẩn nghề nghiệp và đạo đức cao nhất sẽ là nền tảng quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả của thủ tục trọng tài.

Đại diện VIAC, Ls. Vũ Ánh Dương – Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký VIAC chia sẻ: “Trong vai trò tổ chức, điều phối và giám sát quy trình tố tụng trọng tài, VIAC luôn nỗ lực tối ưu hóa thủ tục, giảm các chậm trễ và duy trì các tiêu chuẩn cao nhất về tính minh bạch và tính chuyên nghiệp trong tố tụng trọng tài”. Theo đó, bên cạnh việc chủ động nghiên cứu để rà soát, sửa đổi và ban hành các văn bản quan trọng liên quan đến hoạt động trọng tài, VIAC cũng tiến hành tham vấn ý kiến các luật sư, luật gia và những người thực hành nghề luật đối với các dự thảo này. 

Ls. Vũ Ánh Dương – Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, phát biểu tại Tọa đàm VIAC & Luật sư tại Tp. Hồ Chí Minh ngày 22/5/2025

Mở đầu Tọa đàm, các đại diện đến từ Ban Thư ký tố tụng VIAC đã có phần chia sẻ nội dung tổng quan về nền trọng tài Việt Nam cũng như cung cấp thông tin về tình hình hoạt động giải quyết tranh chấp bằng phương thức trọng tài tại Trung tâm.

Về khung khổ pháp lý, Ls. Châu Việt Bắc, Phó Tổng Thư ký VIAC, nhận định, “Lĩnh vực Giải quyết tranh chấp thay thế (ADR) nói chung và trọng tài thương mại nói riêng tại Việt Nam đang ngày càng được chú trọng. Điều này được thể hiện rõ nét qua hoạt động lập pháp đối với các dự luật quan trọng thời gian qua. Cụ thể, các quy định giải quyết tranh chấp tại trọng tài và hòa giải thương mại ngày càng được cụ thể hóa và ghi nhận tại quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp trong các văn bản luật chuyên ngành”.  

Cùng đó, trong bài viết Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, quan điểm chỉ đảo về “bảo vệ hữu hiệu quyền tài sản, quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh và bảo đảm thực thi hợp đồng của doanh nghiệp tư nhân” được nhấn mạnh và chú trọng. Theo đó, Nhà nước cần bảo vệ hữu hiệu quyền tài sản, quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh và bảo đảm thực thi hợp đồng của doanh nghiệp tư nhân. Để thực hiện, Nhà nước cần cải cách hệ thống tư pháp thương mại, rút ngắn thời gian giải quyết tranh chấp hợp đồng, giảm thiểu chi phí và rủi ro cho doanh nghiệp, giảm tình trạng hợp đồng bị vi phạm mà không có biện pháp chế tài hiệu quả; tăng cường tính minh bạch và hiệu quả của tòa án kinh tế, trọng tài thương mại, đảm bảo phán quyết công bằng, khách quan, giúp doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi chính đáng. Như vậy phương thức trọng tài thương mại một lần nữa được đề cập và chú trọng tăng cường để trở thành một giải pháp nhằm đảo đảm thực thi hợp đồng.

Ls. Châu Việt Bắc – Phó Tổng Thư ký VIAC và Ls. Lưu Ngọc Quang, Phó Trưởng phòng Ban Thư ký tố tụng, chia sẻ tổng quan về hoạt động giải quyết tranh chấp tại VIAC

Chia sẻ về hoạt động giải quyết tranh chấp bằng trọng tài tại VIAC, Ls. Lưu Ngọc Quang – Phó trưởng phòng Ban Thư ký tố tụng VIAC nhấn mạnh, “Sự phát triển của trọng tài có thể được nhận diện một cách trực quan nhất thông qua các con số, ví dụ như số vụ kiện được các trung tâm trọng tài thụ lý giải quyết, số phán quyết trọng tài được ban hành, sự đa dạng trong lĩnh vực tranh chấp v.v.”.  Xu hướng đi lên của các biểu đồ thống kê hoạt động giải quyết tranh chấp tại VIAC đã thể hiện rõ ràng sự phát triển bền vững của VIAC trong suốt thời gian vận hành vừa qua. Với 475 vụ kiện được thụ lý bởi VIAC vào năm 2024, trong đó tỷ trọng giải quyết tranh chấp có ít nhất một bên là FDI và tranh chấp có yếu tố nước ngoài là ~52%, số vụ tranh chấp thuần nội địa là 48%. Mua bán hàng hóa tiếp tục là lĩnh vực giải quyết tranh chấp thuộc top đầu của VIAC với khoảng 25% vụ tranh chấp vào năm 2024. Vị trí tiếp theo là Kinh doanh Bất động sản, Tài chính và Dịch vụ.(Xem thêm tại Báo cáo thường niên VIAC năm 2024).

Tiếp nối phần trình bày, ThS. Vũ Thị Hằng – Phó Trưởng Ban thư ký tố tụng VIAC, đã trình bày về Dự thảo sửa đổi Quy tắc Trọng tài Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam – Phiên bản năm 2025 và dự thảo một số văn bản liên quan khác. Trong đó, buổi tọa đàm VIAC và Luật sư được tiến hành vừa qua là bước tham vấn trực tiếp trong quy trình soạn thảo bộ quy tắc VIAC nói trên.

ThS. Vũ Thị Hằng – Phó Trưởng Ban Thư ký tố tụng trình bày về các dự thảo sửa đổi và giới thiệu Nền tảng Nộp đơn điện tử & quản lý vụ kiệc trực tuyến – VIAC eCase

Cụ thể, các dự thảo sửa đổi được giới thiệu và xin ý kiến tham vấn bao gồm: (i) Dự thảo các quy định về thành lập Hội đồng Trọng tài trong Quy tắc tố trụng trọng tài VIAC; (ii) Dự thảo Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp đối với Trọng tài viên VIAC; (iii) Dự thảo Bản Tuyên bố của Trọng tài viên VIAC; và, (iv) Dự thảo biểu phí cho thủ tục yêu cầu thay đổi Trọng tài viên.

Cũng trong khuôn khổ buổi làm việc, đại diện VIAC đã giới thiệu nền tảng nộp đơn điện tử và quản lý vụ tranh chấp trực tuyến VIAC eCase, đồng thời cung cấp hướng dẫn nộp đơn điện tử và quản lý vụ tranh chấp trên nền tảng này. VIAC eCase được xây dựng và đưa vào vận hành, thể hiện nỗ lực của VIAC trong việc thích ứng với tiến trình chuyển đổi số của nền kinh tế Việt Nam, đồng thời hướng tới nâng cao hiệu quả về thời gian và chi phí của thủ tục trọng tài cũng như mang tới trải nghiệm tốt hơn cho người sử dụng dịch vụ trọng tài.

Các đại biểu tham gia đóng góp ý kiến, đề xuất sửa đổi

Tại phiên thảo luận, tọa đàm đã ghi nhận các ý kiến đóng góp thiết thực, mang tính xây dựng từ cộng đồng luật sư và doanh nghiêp về đa dạng các vấn đề như tiêu chuẩn đối với trọng tài viên, lựa chọn và chỉ định trọng tài viên, xung đột lợi ích của trọng tài viên, cũng như việc đảm bảo tính minh bạch và bảo mật của thủ tục trọng tài.

Ls. Huỳnh Phương Nam – Phó Chủ tịch Đoàn Luật sư Hà Nội, chia sẻ “Tôi đánh giá cao nỗ lực của VIAC trong việc ứng dụng công nghệ và số hóa dữ liệu trong hoạt động giải quyết tranh chấp. Việc này có ý nghĩa rất lớn đối với những người sử dụng trọng tài và tôi tin VIAC là đơn vị tiên phong trong không chỉ lĩnh vực Trọng tài & ADR tại Việt Nam mà còn trong việc liên tục cập nhật, nâng cấp các sản phẩm dịch vụ tại Trung tâm. Tuy vậy, để tăng cường tính hiệu quả trong quá trình sử dụng nền tảng VIAC eCase, tôi kiến nghị VIAC xem xét nghiên cứu và tích hợp VIAC eCase với một số hệ thống/nền tảng như ứng dụng VneID, trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam… và các hệ thống/nền tảng phù hợp có tính chất hỗ trợ và/hoặc có liên quan. Điều này sẽ có ý nghĩa rất lớn và giúp VIAC eCase có thể trở thành một hệ thống tập trung cho người dùng khi tham gia giải quyết tranh chấp tại VIAC”.

Ls. Nguyễn Đức Mạnh – Phó Giám đốc Công ty Luật BIZLINK Lawyers, chia sẻ “Qua quan sát và từ thực tiễn tham gia giải quyết tranh chấp tại VIAC, tôi thấy rằng VIAC trong quá trình hoàn thiện bộ quy tắc của mình qua các phiên bản hay khi ban hành các văn bản trọng yếu khác phục vụ hoạt động tố tụng trọng tài luôn đảm bảo được hai yếu tố, (i) tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam điều chỉnh hoạt động tố tụng trọng tài và (ii) cập nhật, ứng dụng phù hợp các xu thế cập nhật của trọng tài quốc tế. Điều này khiến trải nghiệm giải quyết tranh chấp tại VIAC mang lại sự thân thiện, minh bạch và hiệu quả dù khách hàng của chúng tôi là doanh nghiệp trong nước hay doanh nghiệp nước ngoài. Tuy vậy, tôi cho rằng để hành lang pháp lý về trọng tài tại Việt Nam thực sự có thể là bệ đỡ pháp lý vững chắc, tôi kiến nghị VIAC bên cạnh việc nghiên cứu thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế cũng như cẩn trọng trong rà soát, sửa đổi các văn bản trọng yếu trên, cũng cần tích cực tham gia và đóng góp ý kiến để lần sửa đổi Luật Trọng tài Thương mại tới đây sẽ tạo điều kiện hơn nữa trong việc hội nhập quốc tế về trọng tài.”

Đối với VIAC, sự tham gia hoạt động nghề nghiệp tích cực và đóng góp chuyên môn của các luật sư luôn là một trong những động lực quan trọng giúp hình thành cộng động thực hành nghề luật tại trọng tài và thúc đẩy sự phát triển trọng tài tại VIAC nói riêng và phương thức trọng tài tại Việt Nam nói chung. Với tinh thần cầu thị cao nhất, VIAC xin tiếp nhận các ý kiến thẳng thắn và mang tính xây dựng từ các quý Luật sư, quý đại biểu góp ý, đề xuất trực tiếp tại chương trình cũng như gửi bằng văn bản về Trung tâm. Những đóng góp quý báu này sẽ giúp VIAC có thêm thông tin để cân nhắc và hoàn thiện hơn nữa dự thảo sửa đổi Quy tắc tố tụng trọng tài VIAC (phiên bản năm 2025) và dự thảo các văn bản khác có liên quan; để từ đó, xây dựng và đưa vào vận hành bộ quy tắc tiếp thu chọn lọc các thông lệ tốt và phù hợp với nhu cầu thực tiễn của người sử dụng.

*Tải về Tài liệu chương trình Tọa đàm VIAC và Luật sư TẠI ĐÂY.