LS. TTV Nguyễn Trung Nam chia sẻ về quy định và thực tiễn thu hồi nợ tại Việt Nam trong khuôn khổ Hội thảo “Thu hồi nợ tại Việt Nam: Các góc nhìn và chiến lược nâng cao khả năng phục hồi của doanh nghiệp”

Sáng ngày 26/8 vừa qua, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) đã phối hợp cùng Hiệp hội Doanh nghiệp Úc tại Việt Nam (AusCham) tổ chức thành công Hội thảo trực tuyến với chủ đề “Thu hồi nợ tại Việt Nam: Các góc nhìn và chiến lược nâng cao khả năng phục hồi của doanh nghiệp”. Tham gia chia sẻ tại hội thảo có LS.  Nguyễn Trung Nam, Luật sư sáng lập Công ty EP Legal, Trọng tài viên VIAC ; bà Hoàng Thị Hồng Liên, Giám đốc Thuế, Công ty TNHH Nexia STT và ông Lâm Văn Phến, Trưởng bộ phận Tín dụng, Ngân hàng ANZ Việt Nam.

Các diễn giả tham gia chia sẻ tại hội thảo

Tại hội thảo, LS. TTV. Nguyễn Trung Nam đã có phần chia sẻ xoay quanh chủ đề thu hồi nợ tại Việt Nam, trong đó tập trung phân tích khung pháp lý, quy trình xử lý, những rủi ro thường gặp và các chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả trong việc thu hồi công nợ.

Theo ông, thu hồi nợ tại Việt Nam hiện nay chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật quan trọng như Bộ luật Dân sự 2015, Luật Thương mại 2005, Luật Trọng tài Thương mại 2010, Nghị định 22/2017 về hòa giải thương mại, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Luật Thi hành án dân sự và Luật Phá sản 2014. Đáng chú ý, kể từ năm 2020, dịch vụ đòi nợ thuê đã chính thức bị cấm, khiến doanh nghiệp chỉ có thể tự tiến hành hoặc nhờ các hãng luật chuyên nghiệp thực hiện việc thu hồi nợ.

Về quy trình, ông nhấn mạnh rằng các bước thường bắt đầu từ thương lượng, trao đổi và gửi thư yêu cầu. Trong trường hợp không đạt được kết quả, doanh nghiệp có thể khởi kiện tại tòa án hoặc trọng tài để có bản án hoặc phán quyết, sau đó tiến hành thi hành án. Tuy nhiên, trước khi khởi kiện, việc xác minh tài sản của con nợ là yếu tố bắt buộc nhằm tránh tình trạng “án treo trên giấy” khi bản án có hiệu lực nhưng không thể thi hành.

 

Trong các phương thức giải quyết tranh chấp, LS. Nam đánh giá cao hòa giải nhờ tỷ lệ thành công lên tới 80%, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Bên cạnh đó, trọng tài thương mại cũng được xem là phương án hiệu quả với ưu điểm nhanh chóng, bảo mật và dễ thi hành quốc tế nhờ Công ước New York. Ngược lại, thủ tục tại tòa án thường kéo dài từ hai năm trở lên và gặp khó khăn trong việc thi hành phán quyết ở nước ngoài do Việt Nam chưa tham gia Công ước Hague.

Từ thực tiễn, ông cũng chỉ ra nhiều thách thức trong thu hồi nợ tại Việt Nam như tình trạng trì hoãn, tham nhũng trong thi hành án, thiếu dữ liệu tín dụng và sự khó khăn trong việc truy tìm tài sản thực của con nợ, đặc biệt khi tài sản cá nhân và tài sản doanh nghiệp được tách biệt. Việc thu hồi nợ xuyên biên giới càng trở nên phức tạp hơn bởi các rào cản pháp lý, ngôn ngữ cũng như chi phí cao.

Để hạn chế rủi ro, Trọng tài viên Nguyễn Trung Nam khuyến nghị doanh nghiệp cần thẩm định kỹ đối tác trước khi ký kết hợp đồng, đồng thời áp dụng các biện pháp bảo đảm như yêu cầu bảo lãnh ngân hàng, lựa chọn phương thức thanh toán an toàn (LC) hoặc đăng ký thế chấp tài sản. Khi phát sinh tranh chấp, thương lượng và hòa giải nên được ưu tiên, song song với việc cân nhắc lựa chọn trọng tài trong hợp đồng, đặc biệt đối với các giao dịch quốc tế.

Kết luận, LS. TTV. Nguyễn Trung Nam nhấn mạnh rằng thu hồi nợ ở Việt Nam là một quy trình phức tạp và nhiều rủi ro, nhưng nếu doanh nghiệp chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ giai đoạn ký kết hợp đồng và lựa chọn đúng phương thức giải quyết tranh chấp, những khó khăn này có thể được giảm thiểu đáng kể.

Tiếp nối chương trình là phần chia sẻ của bà Hoàng Thị Hồng Liên và ông Lâm Văn Phến. Bà Hoàng Thị Hồng Liên chia sẻ về những quy định thuế liên quan đến lãi vay, nhấn mạnh rằng lãi suất phải tuân theo nguyên tắc thị trường và từ ngày 01/10/2025 sẽ bị khống chế tối đa 20%/năm. Các khoản vay vượt trần, thiếu chứng từ hoặc sử dụng sai mục đích sẽ không được khấu trừ thuế. Bà cũng đồng thời khuyến nghị doanh nghiệp chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ để tránh rủi ro thuế.

Bà Hoàng Thị Hồng Liên, Giám đốc Thuế, Công ty TNHH Nexia STT chia sẻ tại hội thảo

Ở góc nhìn nNgân hàng, ông Lâm Văn Phến nhấn mạnh vai trò của việc phân loại nợ và khai thác dữ liệu từ CIC trong quá trình đánh giá khách hàng, đồng thời chỉ ra những khó khăn trong xử lý nợ do thủ tục kéo dài và tài sản bảo đảm phức tạp. Tuy vậy, ông cũng ghi nhận những cải cách pháp luật mới đã góp phần tháo gỡ vướng mắc, và khẳng định rằng để duy trì tín dụng bền vững, doanh nghiệp cần xây dựng quản trị minh bạch, uy tín và hiệu quả.

Ông Lâm Văn Phến, Trưởng bộ phận Tín dụng Ngân hàng ANZ (Việt Nam) chia sẻ tại hội thảo

Kết thúc hội thảo là phần thảo luận giữa các diễn giả và người tham dự. Nhiều câu hỏi được đặt ra xoay quanh các quy định về thuế, giải quyết tranh chấp bằng trọng tài và quản lý rủi ro tín dụng.

Cụ thể, LS. TTV. Nguyễn Trung Nam đã giải đáp về ưu thế của trọng tài và nền tảng trực tuyến VIAC eCase trong xử lý tranh chấp, đồng thời cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn khi đăng ký và xử lý tài sản thế chấp. Ở lĩnh vực thuế, bà Hoàng Thị Hồng Liên làm rõ các quy định liên quan đến lãi vay, đặc biệt là những thay đổi sẽ có hiệu lực từ năm 2025, và lưu ý doanh nghiệp cần tuân thủ chặt chẽ hợp đồng, chứng từ để tránh rủi ro thuế. Trong khi đó, ông Lâm Văn Phến giải đáp cách ngân hàng theo dõi, rà soát danh mục và kiểm tra sức chịu đựng để kịp thời phát hiện nợ xấu, nhất là trong bối cảnh kinh tế biến động.

Nhìn chung, phần hỏi đáp đã giúp làm sáng tỏ nhiều vấn đề thực tiễn mà doanh nghiệp thường gặp, đồng thời mang đến những thông tin hữu ích thiết thực cho người tham dự trong việc  thu hồi nợ tại Việt Nam . Qua đó, các diễn giả đã đưa ra nhiều khuyến nghị hữu ích, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp hạn chế rủi ro pháp lý và nâng cao hiệu quả kinh doanh trong quá trình hoạt động.