Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam tham dự và phát biểu tại Hội thảo dự báo thị trường Ấn Độ 2026

Sáng ngày 19/12 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) với sự tham gia hỗ trợ của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) tổ chức Hội thảo Dự báo thị trường Ấn Độ 2026, Hội thảo tổ chức nhằm cập nhật thông tin thị trường Ấn Độ, mở rộng các cơ hội hợp tác phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế và thương mại cho các doanh nghiệp giữa hai nước. Tham dự sự kiện có LS. Vũ Ánh Dương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VIAC.

Hội thảo Dự báo thị trường Ấn Độ 2026 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, với mục tiêu cập nhật thông tin về thị trường, xu hướng tiêu dùng và dự báo nhu cầu xuất nhập khẩu, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm thực tế và các lưu ý pháp lý khi hợp tác với thị trường Ấn Độ.

Bà Trương Thị Bích Ngọc - Phó Trưởng ban Quan hệ Quốc tế VCCI

Về phía VCCI, hội thảo có sự tham dự của bà Trương Thị Bích Ngọc - Phó Trưởng ban Quan hệ Quốc tế VCCI. Đại biểu tham dự có ông Bùi Trung Thướng - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Ấn Độ. Đại diện Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) có LS. Vũ Ánh Dương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký. Hội thảo thu hút sự tham gia của 30 đại biểu tham dự trực tiếp và 100 đại biểu tham dự trực tuyến là đại diện các tổ chức, doanh nghiệp.

Hội thảo có sự góp mặt của LS. Vũ Ánh Dương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam

LS. Vũ Ánh Dương, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam đã cung cấp và chia sẻ những thông tin từ thực tiễn giải quyết tranh chấp tại VIAC, từ đó đưa ra các lưu ý và khuyến nghị cho các doanh nghiệp trong quá trình đàm phán và giao kết hợp đồng với các doanh nghiệp Ấn Độ.

Theo LS. Dương, kinh doanh với đối tác nước ngoài trong đó có đối tác Ấn Độ, luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Quá trình trao đổi hàng hóa và dịch vụ vượt biên giới dẫn đến những vấn đề phức tạp, từ rủi ro chính trị, kinh tế (tỷ giá, lạm phát, bảo hộ thương mại…), pháp lý (luật áp dụng, giải quyết tranh chấp), thương mại (giao hàng, chất lượng), đến khác biệt văn hóa, tập quán kinh doanh và rủi ro kỹ thuật.

“Không ai mong muốn tranh chấp xảy ra, nhưng doanh nghiệp chuyên nghiệp cần chủ động phòng ngừa và quản trị rủi ro, để không rơi vào thế bị động, mất kiểm soát và thiệt hại tài chính,” LS. Dương nhấn mạnh.

Tìm hiểu đối tác trước khi ký kết hợp đồng

Để giảm thiểu rủi ro, các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ đối tác, đảm bảo uy tín và năng lực tài chính, kinh doanh. Các kênh hỗ trợ hữu ích gồm: Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, Đại sứ quán/Lãnh sự quán Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cơ quan xúc tiến thương mại của nước đối tác, hoặc các công ty luật quốc tế uy tín.

Sử dụng hợp đồng mẫu và tham vấn ý kiến chuyên gia

Ở giai đoạn đàm phán và ký kết hợp đồng, các doanh nghiệp cần lưu ý từng điều khoản, đảm bảo hợp đồng có hiệu lực pháp lý và nội dung chặt chẽ. Sử dụng hợp đồng mẫu từ tổ chức uy tín hoặc tham vấn chuyên gia pháp lý  có uy tín và kinh nghiệm là cách giúp giảm rủi ro.

Luật áp dụng – “bộ khung pháp lý” quan trọng

Trong khuôn khổ thời gian giới hạn, LS Dương chia sẻ và nhấn mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của điều khoản giải quyết tranh chấp và luật áp dụng trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế.

Liên quan đến điều khoản luật áp dụng, trong hợp đồng, đặc biệt là hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, điều khoản này có ý nghĩa rất quan trọng, vì nó xác định “bộ quy tắc pháp lý” sẽ được dùng để điều chỉnh quan hệ giữa các bên khi thực hiện và khi phát sinh tranh chấp. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều doanh nghiệp đã bỏ qua điều khoản chọn luật áp dụng— điều này làm tăng khả năng không kiểm soát được cách thức, quy trình và luật điều chỉnh khi tranh chấp phát sinh. Hậu quả là khi tranh chấp xảy ra các doanh nghiệp sẽ mất quyền chủ động, dễ rơi vào thế bất lợi, dẫn đến khó dự đoán hậu quả pháp lý, phát sinh tranh chấp phức tạp và tăng rủi ro bất lợi khi giải quyết tranh chấp.

Để giải quyết vấn đề này, LS Dương khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần cân nhắc, lựa chọn và ghi rõ luật điều chỉnh hợp đồng. Khi cân nhắc lựa chọn luật áp dụng cần đánh giá mức độ bảo vệ quyền lợi cho Bên mua hay Bên bán theo luật được chọn. Các doanh nghiệp cần ưu tiên lựa chọn luật mà doanh nghiệp có hiểu biết, có kinh nghiệm áp dụng, dễ tiếp cận tư vấn pháp lý. Các doanh nghiệp cần tránh chọn luật “xa lạ” chỉ vì yêu cầu từ đối tác mạnh hơn.

Đối với các hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế, các doanh nghiệp có thể cân nhắc lựa chọn áp dụng Công ước Viên về Liên hợp quốc tế mua bán hàng hóa quốc tế (CISG) mà Việt Nam đã là thành viên của Công ước này. CISG xây dựng những quy tắc pháp lý chung, được áp dụng thống nhất giữa các quốc gia thành viên, giúp giảm sự khác biệt giữa các hệ thống pháp luật quốc gia (civil law – common law). Nhờ đó, các bên không phải đối mặt với quá nhiều quy định pháp luật khác nhau khi giao kết hợp đồng quốc tế.

Điều khoản giải quyết tranh chấp – “lá chắn pháp lý”

Đối với điều khoản giải quyết tranh chấp, đây là điều khoản có ý nghĩa pháp lý trong việc xác định thẩm quyền, phương thức, trình tự và cơ sở pháp lý để giải quyết tranh chấp; đồng thời là căn cứ ràng buộc đối với các bên và cơ quan tài phán, qua đó bảo đảm an toàn pháp lý và hiệu quả thực thi hợp đồng mua bán quốc tế. Chính vì vậy, điều khoản giải quyết tranh chấp được ví như “lá chắn pháp lý” bảo vệ doanh nghiệp trước các rủi ro và biến động trong giao dịch quốc tế. Tuy nhiên, từ thực tiễn giải quyết tranh chấp tại VIAC, LS Dương đã chỉ ra thực trạng đó là (i) Các doanh nghiệp không quy định cơ quan có thẩm quyền giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng; (ii) Lựa chọn vừa Tòa án vừa Trọng tài; (iii) Lựa chọn Trọng tài nhưng không ghi rõ tổ chức trọng tài có thẩm quyền mà chỉ ghi chung như như Trọng tài hoặc Trọng tài Việt Nam, hoặc Trọng tài quốc tế v.v… Điều này dẫn đến rất nhiều khó khăn và rủi ro khi tranh chấp phát sinh như không biết khởi kiện ra cơ quan nào hoặc rơi vào cuộc chiến pháp lý trong việc tranh cãi và xác định cơ quan tài phán có thẩm quyền, hậu quả là tốn kém rất nhiều thời gian và chi phí.

Để tránh rủi ro, LS Dương khuyến nghị các doanh nghiệp cần ghi rõ tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp. Đối với các hợp đồng quốc tế thì cần ưu tiên lựa chọn trọng tài quốc tế vì phương thức này đảm bảo tính trung lập, linh hoạt, đặc biệt là cơ chế thi hành phán quyết trọng tài được luôn được đảm bảo thông qua Công vụ pháp lý quốc tế là Công ước New York 1958 về Công nhận và thi hành Phán quyết trọng tài nước ngoài. Hiện nay đã có 172 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có Việt Nam là thành viên của Công ước này, do vậy việc thi hành phán quyết trọng tài ở phạm vi quốc tế sẽ dễ dàng và thuận tiện hơn.

Khi lựa chọn trọng tài, các doanh nghiệp nên tham khảo và sử dụng điều khoản mẫu của các tổ chức trọng tài. Ví dụ như VIAC đã khuyến nghị điều khoản trọng tài mẫu được đăng tải trên trang web của VIAC (https://www.viac.vn/dieu-khoan-trong-tai-mau.html).

Cùng với đại diện của VIAC, các đại diện đến từ Tham tán Thương mại Việt Nam tại Ấn Độ, đại diện doanh nghiệp và hiệp hội cũng đã chia sẻ các nội dung liên quan đến thị trường Ấn Độ, dự báo nhu cầu xuất nhập khẩu, cũng như nhu cầu thực tế và kinh nghiệm hợp tác.

Buổi Hội thảo khép lại với phần trao đổi, hỏi đáp sôi nổi giữa đại diện các đơn vị cùng các doanh nghiệp. Hội thảo đã mở ra cơ hội giao lưu và hợp tác, góp phần mở rộng quan hệ kinh tế Việt Nam - Ấn Độ trong thời gian tới.